Dit riviercontract kwam tot stand op basis van een participatieve aanpak. Alle stakeholders werden erbij betrokken: van burgers over middenveldorganisaties tot lokale, provinciale en Vlaamse overheden. Op die manier creëerden we een breed draagvlak voor nieuwe maatregelen en een grotere bereidheid tot actie. Het participatietraject werd gedragen door een Stuurgroep met daarin de verschillende overheden, polder Vliet en Zielbeek, Boerenbond, Boerennatuur, Natuurpunt, Regionaal landschap Brabantse Kouters, de rioolbeheerders en een delegatie van de betrokken burgers. Het traject nam ongeveer twee jaar in beslag en omvatte vijf grote fasen.
Het participatietraject ‘Naar een riviercontract voor de Vliet-Molenbeek’ ging officieel van start op 26 maart 2019. Toen zetten alle betrokken partners hun handtekening onder een charter waarin ze afspraken om met een open geest samen te werken aan oplossingen rond waterproblemen in de Vliet-Molenbeekvallei. Het charter spitste zich concreet toe op de gemeenten Asse, Bornem, Londerzeel, Meise, Merchtem en Puurs-Sint-Amands. De festiviteiten vonden plaats in Puurs-Sint-Amands, in aanwezigheid van Koen Van den Heuvel, de toenmalige Vlaamse minister van Milieu.
Via deze website (vliet-molenbeek.riviercontract.be) konden de inwoners van de betrokken gemeenten het participatietraject ontdekken en nagaan of er voor hun woning, straat of bedrijf een overstromingsrisico bestaat. De overstromingstest gaf ook weer hoe fel het eventuele risico zou stijgen door de klimaatopwarming. In totaal werden zo 6.500 mensen bereikt, van wie er 1.483 de vragenlijst invulden.
De deelnemers aan het participatietraject konden zowel online als offline ideeën aanbrengen om het overstromingsrisico in hun buurt en de daaruit voortvloeiende schade te beperken. Via de projectwebsite konden ze vier vragen beantwoorden:
De geposte ideeën konden gedeeld en becommentarieerd worden. Daarnaast werden er vijf Vliet- Molenbeekfora georganiseerd waar burgers de gelegenheid kregen om met elkaar in gesprek te gaan en samen ideeën uit te werken. Elk forum startte met een stevige brok informatie. De fora vonden plaats op verschillende data en locaties, zodat iedereen de kans kreeg om deel te nemen. Op die manier bereikten we nog eens een 200-tal deelnemers. Alles samen leverde de ideeënfase meer dan 1.000 reacties op en bracht ze 230 ideeën in, die we uiteindelijk konden bundelen tot ongeveer 100 potentiële acties.
De Stuurgroep boog zich tijdens enkele meetings en workshops over de ideeën van de inwoners en de andere partners. Zo kwam uiteindelijk het riviercontract tot stand. Alleen maatregelen waarvan één van de partners expliciet de trekker wilde zijn, werden weerhouden. De acties moeten bovendien realiseerbaar zijn binnen een aanvaardbare termijn van drie tot vijf jaar.
Iedereen die dat wil, mag het riviercontract inkijken. Net als het charter werd ook het riviercontract plechtig door de partners ondertekend, op vrijdag 10 juni 2022 tijdens een feestelijk slotevent. Zo gaven we het signaal dat we samen verder willen werken om de opgenomen maatregelen maximaal te realiseren.
Dit riviercontract heeft geen juridisch afdwingbaar karakter. Het geeft wel duidelijk de intenties van alle partners weer om de vooropgestelde acties vrijwillig en in overleg te realiseren, en daarvoor de nodige financiële middelen vrij te maken of subsidiekanalen te genereren.
Dit riviercontract omvat concrete maatregelen en studies rond waterbeheer die de partners de komende vijf jaar willen uitvoeren (of minstens opstarten). Het vormt de basis voor een verdere samenwerking tussen waterbeheerders, overheden, inwoners en andere partijen. Voor de concrete uitvoering van een aantal acties zullen de initiatiefnemers specifieke informatieen/of participatietrajecten opzetten.